Η Αγγελία πώλησης του τσιφλικιού του Θολού στις 24 /06/1920
Η Αγγελία πώλησης του τσιφλικιού του Θολού στις 24 /06/1920
Η Ροδιακή εφημερίδα σε έκδοση της, την 24 Ιουνίου 1920 με αριθμό φύλλου 254 δημοσιεύει την ειδοποίηση και πρόθεση του Βετζήχ Βέης για την πώληση κτηματικής του περιουσίας. Συγκεκριμένα αναφέρει {{Προκειμένου να πωλήσω εις τεμάχια περί 200 αγρούς της επαύλεως Θολού, κείμενης παρά τοις χωρίοις Βιλλανόβας, Σορωνής, Καλαμώνα και Θολού ως και τα εν τω τσιφλίκιω ευρισκόμενα κινητά και ακίνητα πράγματα τουτέστι:
Μία άμπελο, το επί της οδού ευρισκόμενο καφενείο μετά κήπου πηγαδίου και των καρποφόρων δένδρων, μιαν οικίαν της Επαύλεως, έναν ελαιόμυλον, σταύλους ελαιόδεντρα Βαλανιδέας,
λαδομηχανή μετά των εξαρτημάτων αυτής, και διάφορα άλλα. Ειδοποιώ τους, βουλομένους όπως δια πλειοτέρας πληροφορίας αποταθώσιν εις την εν τω τσιφλίκιω μου οικίαν εν Θολώ ενθη ευρίσκομαι από της Πέμπτης 25ης Ιουνίου μέχρι και της 2ας Ιουλίου ενεστώτος έτους.Βετζήχ Βέης.}
Από την τοποθεσία λοιπόν "Θόλαρος" μέχρι τα Διπόταμα(εκεί που συναντιούνται δύο ποταμοί-χείμαροι ένας του Θολού και ο άλλος της Σορωνής) ήταν το τσιφλίκι του "Αγά". Κέντρο του τσιφλικιού αυτού το μικρό χωριό Θολός. Η τοποθεσία ήταν ένα υψίπεδο σε δύο συνεχόμενους λόφους και απεριόριστη θέα, τόσο προς τον κάμπο, όσο και προς την θάλασσα. Στο πρώτο λοφίσκο που υπήρχε αριστερά, στο πλάτωμα του μικρού δρόμου που χώριζε το οικόπεδο του από τον αύλειο χώρο της εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνα έκτισε το συγκρότημα του αρχοντικού του ο Αγάς του Θολού.
Το αρχοντικό το αποτελούσαν : Ένα δίπατο σπίτι 5×5 για να κάθεται ο ίδιος και να βλέπει από εκεί ψηλά ολόκληρη την περιφέρεια και δίπλα αμέσως ένα μεγάλο δωμάτιο για το χαρέμι του και παραδίπλα δύο μικρά δωμάτια για γραφεία. Στον ίδιο χώρο υπήρχε μεγάλος αποθηκευτικός χώρος και στάβλος για τα άλογα του και στην άκρη το ελαιοτριβείο με το μεγάλο "μάγγανο". Υπήρχε είσοδος στο συγκρότημα ,προς την κατεύθυνση του χωριού με μεγάλη καμάρα και βαριά πόρτα που το βράδυ έκλεινε .Στο ισόγειο του διόροφου σπιτιού υπήρχε ένα μεγάλο δωμάτιο με τζάκι και πατάρι ,όπου έμενε ο επιστάτης του Αγά. Αρχικά τους επιστάτες ο Αγάς τους έφερνε από την Κωνσταντινούπολη συνήθως ήταν έλληνες εγγράμματοι και χριστιανοί ορθόδοξοι. Οι τελευταίοι επιστάτες που ήλθαν από την Κωνσταντινούπολη ήταν ο Σάββας Πολίτης και ο Κωστής Αυγερινού. Μετά τον Αυγερινό επιστάτης έγινε ο Παναγιώτης Σαββίγκος
Το ελαιοτριβείο ήταν ένα μακρύ κτίσμα με τρείς καμάρες που σχημάτιζαν τέσσερα χωρίσματα. Στο πρώτο ήταν το μάγγανο (πρέσα)στο δεύτερο ήταν ο "εργάτης" ένα χονδρό ξύλο με τέσσερα χερούλια, όπου τυλιγόταν το χονδρό σχοινί για να σφίγγονται οι "τουβράδες"η ζεμπιλια όπως λέγονται οι θήκες μέσα στις οποίες τοποθετούσαν τον αλεσμένο ελαιοπυρήνα για να πιεστεί να σφιχτεί και να βγει το λάδι.
Στο επόμενο τμήμα ήταν η "μυλόπετρα" όπου αλέθονταν οι ελιές. Τη γύριζε ένα ζώο συνήθως άλογο η μουλάρι που του είχαν καλύψει τα μάτια "τυφλωμένος" όπως έλεγαν για να μην ζαλίζεται. Στο τελευταίο χώρο γινόταν η αποθήκευση του ελαιοπυρήνα. Στη μεγάλη αποθήκη φύλαγαν το λάδι μαζί με όλα τα άλλα εφόδια που ο Τούρκος δάνειζε τους θολοενούς. Τους δάνειζε σιτάρι για σπόρο και για το ψωμί τους ,για την διάρκεια του χειμώνα και μέχρι την παραγωγή της νέας σοδιάς. Επίσης τους έδινε και τόσο λάδι όσο υπολόγιζε ότι τους χρειαζόταν για την διαβίωση τους. Παράλληλα τους έδινε το ανάλογο "ρόβι"(είδος δημητριακών)για τα ζώα τους. Το καλοκαίρι όταν αλώνιζαν, πήγαινε ο επιστάτης του Αγά και έπαιρνε τα ενοίκια και τα δανεικά του χειμώνα σε σιτάρι. Αν η χρονιά ήταν καλή περίσσευε λίγο σιτάρι και για την οικογένεια, αν όχι, άρχιζαν αμέσως τα δανεικά για τον επόμενο χειμώνα. Τον κάμπο τον καλλιεργήσιμο, τον μοίρασε ο Αγάς σε κομμάτια 4,5 και 6 στρεμμάτων και τα ενοικίαζε στους χωρικούς για καλλιέργεια.
Μπροστά από το συγκρότημα των παραπάνω κτισμάτων απλωνόταν μια πολύ ευρύχωρη αυλή που στο κέντρο της ο Αγάς άνοιξε ένα πηγάδι βάθους 25-30 περίπου μέτρων. Αφού το έκτισε γύρω - γύρω έφτιαξε και δύο κολώνες αντικρυστά πάνω στο οποίο τοποθέτησε ένα ξύλο από το οποίο εκρέμετο η τροχαλία της άντλησης του νερού. Στο σχοινί της τροχαλίας και στα δύο άκρα είχε δέσει από ένα κουβά και όταν ανέβαινε ο ένα κουβάς γεμάτος νερό, κατέβαινε συγχρόνως ο άλλος και έτσι υπήρχε ισορροπία.
Εις την εν τω τσιφλίκιω του οικίαν εν Θολώ διέμενε o εκάστοτε Αγάς με την Χανούμισσα του. Οι τελευταίοι ιδιοκτήτες του θολοενού τσιφλικιού ήταν ο Βετζήχ Βέης, που είχε πάρει για γυναίκα του την κόρη του προηγούμενου Αγά, αλλά έμεναν στο Παρίσι γιατί ο ίδιος ήταν μεγαλέμπορος και ήταν από χρόνια εγκατεστημένος εκεί. Το σπίτι του Αγά στο Θολό τα τελευταία χρόνια έμενε κλειστό και άνοιγε μόνο μια φορά τον χρόνο όταν οι ιδιοκτήτες του έρχονταν στη Ρόδο, παρόλο που πήγαιναν και έμεναν στο ξενοδοχείο. Στο σπίτι αυτό έμεναν για λίγες ώρες για να συναντήσουν τον επιστάτη τους και να κανονίσουν τις υποθέσεις τους. Να λοιπόν που τακτοποιεί την τελευταία υπόθεση του και αναμένει "εις την εν τω τσιφλίκιω του οικίαν εν Θολώ από της Πέμπτης 25ης Ιουνίου μέχρι και της 2ας Ιουλίου ενεστώτος έτους" τις προσφορές, για την πώληση του Τσιφλικιού.
Μαρία Καραγιάννη Μαρμαροκόπου
2.Βασιλείου Ν. Παπανικολάου «Ιστορίες σπιτιών και ανθρώπων του χωριού Θεολόγου ( θολού), Ρόδου."
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου