Το Πηγάδι και η Παλιά Βρύση (σκαλιά)

 Όταν πρωτοήλθαν οι Θολοενοί για εγκατάσταση , μετά την καταστροφή του αρχικού χωριού τους, που εικάζουμε πως βρισκόταν στην περιοχή του “ΑΙ-Γιάννη”, το πιο σίγουρο είναι πως εγκαταστάθηκαν σε σημείο που ήταν αθέατο από τη Θάλασσα και όπου Θα είχαν και νερό. Εκεί που κατασκευάσανε τις πρώτες κατοικίες τους πρέπει να παρατήρησαν σημάδια ύπαρξης νερού και αφού έσκαψαν, πράγματι βρήκαν νερό και εκεί δημιουργήθηκε το μοναδικό πηγάδι του χωριού από το οποίο, για πάρα πολλά χρόνια, οι Θολοενοί εξυπηρετούντο.

Το σπίτι με το μοναδικό πηγάδι που τροφοδοτούσε για αρκετά χρόνια το χωριό ήταν ιδιοκτησίας το 1870 του Χατζηιωάννου Ιωάννη σε αυτό παντρεύτηκε την Μαρμαροκόπου Δέσποινα στη συνέχεια περιήλθε στο γιο του Μιχάλη Χατζηιωάννου όταν αυτός στα 1907 παντρεύτηκε την Ασημίνα Βογιατζή από τα Καλαβάρδα .Κατόπιν το προίκησε στη κόρη Αναστασία όταν αυτή το 1936 παντρεύτηκε το Ηλία Σταμπολή και ήταν ο πρώτος γάμος που έγινε στην νεοαναγηρόμενη εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα.Όταν το χωριό στις αρχές του 20ού αιώνα είχε μεγαλώσει αρκετά, δεν ήταν πλέον εύκολη η εξυπηρέτησή του. Σε απόσταση περίπου 150 μέτρα από το πηγάδι άρχισαν να σκάβουν μία στοά υπόγεια και σε κάποιο σημείο της στοάς κάνοντας ένα παρακλάδι προς τα αριστερά, σε 15 περίπου μέτρα, βρήκαν μια πηγή. Το νερό αυτής της πηγής το ένωσαν με το νερό του πηγαδιού, που άρχισαν και τα δύο μαζί να αποδίδουν, ανάλογα και με τις βροχές της χρονιάς, 30 έως 40 κυβικά νερό ημερησίως. Συνεχίζοντας τη στοά αυτή το νερό το μετέφεραν υπογείως σε ένα σημείο χαμηλότερα από το χωριό, όπου μπορούσε να γίνει βρύση. ‘Ετσι και έκαμαν. Εκεί έφτιαξαν την πρώτη βρύση του χωριού, την “Παλιά” στην οποία κατεβαίνει με πολλά σκαλιά. Έφτιαξαν επίσης και μια γούρνα, στην οποία πότιζαν τα ζώα, αφού τα οδηγούσαν εκεί από το δρόμο που ερχόταν από τις “Αμπέλες” και ήταν προσβάσιμο το μέρος αυτό από τα ζώα. Κατασκεύασαν επίσης και μια δεξαμενή, στην οποία μαζευόταν το νερό που περίσσευε και το χρησιμοποιούσαν για πότισμα στα κοντινά κτήματα.

Ο Χατζηιωάννου Μιχάλης με την σύζυγο του Ασημίνα Βογιατζή 

Στα 1928, με αίτηση του τότε Δημάρχου του χωριού, του Παναή Καζουλλάκη, το ιταλικό Δημόσιο έστειλε έναν τεχνίτη, Ιταλό, ο οποίος έβαλε εργάτες και καθάρισαν τη στοά και το Πηγάδι και εκεί που ήταν η αρχική μικρή δεξαμενή, έκτισαν δίπλα άλλη μεγαλύτερη, στην οποία το περισσευούμενο νερό έφτανε με σωλήνες. ‘Εκαναν και δύο κτιστές βρύσες που κλείδωναν για να γίνεται οικονομία στο νερό. Από αυτή τη βρύση, όσο κουραστική κι αν ήταν με τα σκαλιά της που έπρεπε να τα ανεβεί φορτωμένη (η γυναίκα) με τον στάμνο τον μεγάλο, το χωριό εξυπηρετήθηκε αρκετά χρόνια... Από το βιβλίο "Ιστορίες σπιτιών και ανθρώπων του χωριού Θεολόγου"του Βασίλη Ν.Παπανικολάου.

Η Παλαιά Βρύση στην σημερινή υπάρχουσα κατάσταση

Ο τότε Δημάρχος του χωριού, Παναγής Καζουλλάκης,