Πως καλλιέργησαν, οι θολοενοί, το τσιφλίκι μετά την εξαγορά του και ποιες οι οικογένειες του χωριού το 1920

 

Πως καλλιέργησαν, οι θολοενοί, το τσιφλίκι μετά την εξαγορά του και ποιες οι οικογένειες του χωριού το 1920

Όταν οι Θολοενοί είχαν αγοράσει το τσιφλίκι, όλα τα κτήματα ήταν σχεδόν αδενδροφύτευτα, γιατί οι Τούρκοι ιδιοκτήτες τα ήθελαν μόνο για καλλιέργεια δημητριακών και βοσκοτόπους. Ελάχιστες ελιές, ανάλογα με τη μεγάλη έκταση του τσιφλικιού, υπήρχαν σε απομακρυσμένες και ορεινές περιοχές.

Οι Θολοενοί, μετά την αγορά του τσιφλικιού, αρχίζουν να δενδροφυτεύουν. Στα ορεινά φυτεύουν ελιές, στα πεδινά συκιές και αμπέλια και όπου είναι εύκολο να βρεθεί νερό, γίνονται κήποι οπωροκηπευτικών. Τις γυμνές βουνοπλαγιές και τα απόμακρα λαγγόνια τα αφήνουν για τη σπορά των δημητριακών. Οι μέχρι τότε πολύ λίγες συκιές στις Βούες, στα Λιβάδια, στις Καψαλιές και στο Πισπισίγγο πολλαπλασιάζονται. Οι Μεγάλοι Γιαλλοί, η Στρατολάτα, οι Κάμποι, οι Ξερόκαμποι, οι Γλώσσες και οι Περγενές φυτεύονται με αμπέλια. Οι Ποταμιές, οι Κυράτσες, τα Πιλαβάκια και τα Μάγγανα γίνονται κήποι. Για την άντληση του νερού από τα πηγάδια που ανοίγονται χρησιμοποιούν το πατροπαράδοτο «Γεράνι». «Μαγγανοπήγαδα» υπάρχουν μόνο τρία: του Σαββίγκου, του παπα-Αυγερινού και του Νικήτα Κυρμιχάλη. Στις Κολόκυθθες, στον Αι-Γιάννη, στον Αι-Γιώργη, στα Κομματσούλια, στον Αχλαουνιάρη, στου Παπαραφτή, στον Ατσιγγανή και στο Βαθύ Αρυάκι (Βαθύ Ρυάκι) φυτεύονται ελιές. Στις Αμπέλες και στους Πετρόλακκους καλλιεργούν καπνά,

Παράλληλα πληθαίνουν και τα κατοικίδια ζώα (κατσίκες, πρόβατα και πουλερικά) σε κάθε οικογένεια. Επίσης κάθε οικογένεια αποκτά το δικό της «ζευγάρι», δηλαδή δύο αγελάδες ή μία αγελάδα και ένα βόδι, γιατί τώρα τους είναι απαραίτητα για να τραβούν το πατροπαράδοτο «άλετρο» (το Ησιόδειο άροτρο) για το «ζέξιμο» (όργωμα) των χωραφιών τους.

Επίσης δύο οικογένειες, του Αυγερινού Τρίκκα και του Γιώργη Πολίτη, κάνουν μεγάλες μάντρες από αιγοπρόβατα και γίνονται οι επίσημοι τσοπάνηδες του Θολού.

Απο αριστερά Κατίνα Τρίκκα Παπανικολάου,,Μαρία Παπανικολάου Νικολίκου,,Παρασκευή Πασάλλη Αυγερινού, ,Χαριτωμένη Γ.Καλλα,,Τσαμπίκα Διακονικόλα,,δεξιά Τσαμπικα Παπανικολάου Τσακίρογλου.. Καθήμενες από δεξιά Σταυρούλα Γρηγοριάδη Πασαλλη,,Μαρία Οικονόμου Νικολάου,,Χαριτωμένη Σταμάτη,,Μαρίκα Νικολίκου Γλένη,,αριστερά Κική και Ειρήνη Καταλειφού.

Από αριστερά Σμαράγδα Γρηγοριάδη Παπαϊωάννου, Παρασκευή Πασάλλη Αυγερινού, Ελπινίκη Μυριαλλάκη Πασάλλη, Σταυρούλα Γρηγοριάδη Πασάλλη Χαριτωμένη Κάλλα, Μαρία Παπανικολάου-Νικολικου

Οι οικογένειες που αποτελούσαν τότε το χωριό αρχίζοντας από την πάνω γειτονιά ήταν:

1. Τρίκκα Αυγερινού με 7 κόρες (Χριστούλλα, Λενιό, Φεγγάρα, Σταματούλα, Μαριάνθη, Μοσχούλα και Κατίνα) και ένα γιο που έφυγε στην Αμερική και δε γύρισε ποτέ.

2. Χατζηκαντή Στέργου με 3 γιους, το Χαράλαμπο, τον Κωνσταντή και το θεοχάρη. Ο Κωνσταντής ήταν παντρεμένος και είχε 5 κόρες (Σταυρούλα, Παρακευή, Κατίνα, Καθολική, Μαρίκα) και 3 γιους (Στέργο, Αντώνη και Γιώργη). Και ο Χαράλαμπος ήταν επίσης παντρεμένος, με δυο γιους (Στέργος και Παναγιώτης). Ο Θεοχάρης ήταν ακόμη ανύπαντρος.

3. Σταυριάς Αναστάση με τρεις γιους (Μανόλη, Αυγερινό, Κώστα).

4. Γρηγοριάδη Αντώνη, που είχε 2 γιους (Μανόλη και Γρηγόρη). Ο Μανόλης ήταν παντρεμένος και είχε 2 κόρες (Σμαράγδα και Σταυρούλα) και 2 γιους (Αντώνη και Νίκο). Ο Γρηγόρης παντρεύτηκε στη Βιλλανόβα.

5. Γρηγοριάδη Παναγιώτη, που η γυναίκα του ήταν γνωστή ως «Ποστολού» και είχαν 4 κόρες (Ελένη, Παρασκευή, Σεβαστή, Πολυξένη και Χρυσάνθη) και 2 γιους (Γρηγόρη ή Γληορά και Αποστόλη). Ο Γρηγόρης ήταν παντρεμένος και είχε 3 γιους (Μιχάλη, Παναγιώτη και Αποστόλη). Ο Αποστόλης -της Ποστολούς πνίγηκε στο μπάνιο ανήμερα του Αγίου Σουλά.

6. Γρηγοριάδη Παπασάββα. Η οικογένεια αυτή έζησε στην Αίγυπτο.

7. Βασίλειου (Μακρής )Νικόλα με 3 κόρες (Μαριό, Ελένη, Δέσποινα).

8. Νικολίκου Αυγερινού με 3 κόρες (Λενιό, Παρασκευή ή Κεγκούλλα, Δέσποινα) και 3 γιους (Παναγιώτη, Νικόλα και Σταμάτη).

9. Παπανικόλα Σταμάτη (Σταματέ) με μία κόρη (Τσαμπίκα) και ένα γιο (Γιάννης Μονογενής).

Ο Βασιλείου Αντώνη (Αντώνη της Τσιμπούς) με 4 κόρες (Κατερινιό, Σμαράγδα, Μαριό και Πετρίτσα) και 4 γιους (Βασίλη, Γιώργη, Νικόλα και Παναγιώτη).

11. Στρατή Παναγιώτη με 2 κόρες (Δέσποινα και Παρασκευή) και ένα γιο (Γιώργη).

12. Στρατή Αντώνη (Τερτένιος) με μία κόρη (Μαρούλλι) και ένα γιο (Πέτρο). Ελέγοντο και «Ζαπούνη».

13. Στρατή Στάτη με 3 κόρες (Μαριό, Κατερινιό και Ευτυχία) και ένα γιο (Σπύρο).

14. Διακογιάννη ή Κακάου Σάββα (Ψιθενός) με 2 κόρες (Κατίνα Καστανιά και Τσαμπίκα ή Τσαμπικάρα) και ένα γιο (Μιχάλη).

15. Χατζηιωάννου Μιχαήλ (Χατζημιχάλη) με 2 κόρες (Αναστασία, Μαρίκα) και 2 γιους (Γιάννη και Θανάση)

16. Καζουλλάκη Παναγιωτη με 2 κόρες (Ελένη και Κυριακού) με ενα γιο τον Μιχαήλ (Μιχαλούκκα)με τον μονοχογιο του (Παναή). Ο Παναής ήταν παντρεμένος και είχε μία κόρη, την Αναστασία.

17. Σαββίγκου Στέργου. Είχε ένα γιο (ο μετέπειτα γιατρός Σάββας Σαββίγκος).

18. Παπανικολάου Νικόλα (Κοντού) με 3 κόρες (Δέσποινα, Αρετή — πέθανε σε ηλικία 17 ετών — και Μαρία) και 3 γιους (Κωστή, Βασίλη και Γιώργη). Ο μοναδικός αδελφός του Γεώργιος, μετανάστης στην Αμερική, πέθανε εκεί χωρίς να γυρίσει ποτέ στην πατρίδα.

19. Μαρμαροκόπου Νικόλα (Ψαλλού) με μία κόρη (Κατίνα) και 2 γιους (Γιάννη - Βουβό και Βασίλη).

20. Μαρμαροκόπου Δεσποινιό, χήρα, με 2 κόρες (Χρυσαφίνα και Μαρούλλι) και 3 γιους (Νικόλα ή Ψαλλό, που προαναφέραμε, Μιχάλη και Γιώργη, που δεν παντρεύτηκε ποτέ).

21. Νικολίκος Μιχάλης (Μιχαλάκι) με 2 κόρες (Ελένη και Μαρίκα και ένα γιο (Νικόλα Νικολίκο, μετέπειτα καθηγητή θεολόγο).

22. Παπα-Αυγερινού με 2 κόρες (Καθολική, που πέθανε σχεδόν μόλις παντρεύτηκε, και Λενιά) και ένα γιο (Παναγιώτη). Ο Παναγιώτης ήταν παντρεμένος με πολλά παιδιά (Αυγερινό, Βασίλη. Σταυρή, Μιχάλη, Σάββα και Μαρία).

23. Κρητικού Στέργου (Στεργί) με 3 κόρες (Μαρία, Ελένη και Βασιλεία) και 2 γιους (Γιάννη και Παναγιώτη).

24. Αυγερινού Παρασκευή - Κωστίδαινα, χήρα, με 2 κόρες (Κατερίνα ή Κίνα και Κυριακούλα) και 2 γιους (Αυγερινό ή Βγερνάκκο και Χριστόλο). Και οι δύο ήταν παντρεμένοι και ο Αυγερινός είχε 2 κόρες (Παρασκευή και Δημητρούλα) και 2 γιους (Κωστή κα Γιώργη). Ο Χριστόλος είχε 3 γιους (Κωστή, Ηλία και Παναγιώτη).

25. Ατσίδη Νικόλα (Ζουμπέκος) με μία κόρη (Δημητρούλα) και 5 γιους (Γιάννη, Γιώργη, Ηλία, Διαμαντή και Κωνσταντή).

26. Μούττη Ιωάννη (Ψιθενός που παντρεύτηκε το Μαργιουρί) με μία κόρη (Σταματούλα) και 3 γιους (Χρήστο, Σάββα και Άνθιμο ή Α(ν)θό).

27. Κάλλα Γιώργη (Γιωργά) με 3 κόρες (Μοσχούλα, Χαριτωμένη και Ελένη) και 2 γιους (Αντώνη και Σάββα).

28. Κάλλα Κωσταντή με 3 κόρες (Γεωργία, Ελπίδα και Κατερίνα Διμέλλα) και 2 γιους (Αντώνη και Στέργο).

29. Πασάλη Νικόλα με 2 κόρες (Μαρία και Παρασκευή) και 5 γιους (Παναγιώτη, Δημήτρη, Αυγερινό, Θανάση και Αλέξανδρο).

30. Σταματίου Αντώνη (Καρμάο) με μία κόρη (Δέσποινα) και ένα γιο (Σταμάτη Καρμάου).

31. Κάβα Θωμά (από τα Κοσκινού) με σύζυγο το Μαριεττί, αδελφή του Νικόλα Πασάλη και μία κόρη (Δεσποινούλα, υιοθετημένη).

32. Ατσίδη Χριστόδουλου (Χριστολί) με 3 κόρες (Σωτηρία, Αμιράντη και Δέσποινα).

33. Αντώνη Στέργου (Ντώνη της Καλλούς) με 3 κόρες (Δεσποινούλα, Τσαμπίκα, Παναγιώτα).

34. Τσαλώλης Μανόλης, ορφανός, ανιψιός του Ντώνη της Καλλούς και ανύπαντρος ακόμη την εποχή εκείνη.

35. Ατσίδη Μιχαήλ (Χίτα) με ένα γιο (Γιώργη).

36. Παπανικόλα Νικόλα (Διάκου) με 3 κόρες (Μαρία, Δέσποινα και Ευαγγελία) και ένα γιο (Ελπίδη).

37. Τσαρούχα Αλιμενιό, χήρα, με μία κόρη (Αναστασία).

Βαρβάρα Διακονικόλα-Μουρσελά και Μαρία Διακονικόλα-Μερκουρίου

38. Διακονικόλα Ανεζούλλα (Ατσιού), χήρα, 6 κόρες (Μαρούλλι Γιαβάσενα, Μαρία, Βαρβάρα, Δέσποινα, Αννουλλί και Τσαμπίκα) και ένα γιο που έφυγε από το 1900 τόσα στην Αμερική και μόλις το 1990 έδωσε σημεία ζωής.

39. Γιαβάση Γεωργίου με μία κόρη (Δεσποινούλα).

40. Σαββίγκου-Παγκά Κατερινιά, χήρα, με 2 γιους (Σάββα και Στέργο).

41. Αντωνά Γιάννη με μία κόρη (Καθολική) και 5 γιους (Σταυρή, Γιώργη, Σταμάτη, Βασίλη και Σάββα).

42. Νικολάου Σωτήρη με 3 κόρες (Παρασκευγουλιά, Μαρούλλα, Στεργούλλα) και ένα γιο (Νικόλα), που ήταν παντρεμένος και είχε 3 γιους (Σπύρο, Αντώνη και Σωτήρη).

43. Πότσου Ηλία (Λιάκι) με μια κόρη (Το Λενί) και 2 γιους (Σωτήρι ή Σωτηρά και Κωνσταντή ή Κωνσταντάρα).

44. Καρίκη Αργύρα, χήρα, με μία κόρη (Μαρία) και 3 γιους (Σάββα, Παναγιώτη και Δημοσθένη). Μαζί της ζούσε και ο αδελφός της Θεοδωρής ή Θεορής. Κάποτε του παραχώρησαν όμως ένα μικρό σπιτάκι και άρχισε να ζει μόνος του, όταν τα ανίψια του μεγάλωσαν.

45. Σταμάτη Χαριτωμένη, χήρα, με μία κόρη (το Βαρβαρί του Γιωργά) και 4 γιους (Σταμάτη, Δημήτρη , Παναγιώτη και Χρυσόστομο). Ο Δημήτρης και ο Σταμάτης πολύ νέοι μετανάστευσαν στη Γαλλία, όπου και έμειναν για πάντα. Ο Χρυσόστομος πέθανε πολύ νέος. Ο Παναγιώτης, πιο γνωστός σαν Πανάος, ήταν παντρεμένος με 4 κόρες (Δέσποινα πω, Χαριτωμένη, Μοσχούλα και Κατερίνα) και 2 γιους (Νίκο και Γιώργη). Ο Γιώργης πέθανε μωρό και μάλιστα ήταν ο πρώτος νεκρός που ενταφιάστηκε στο κοιμητήρι που σήμερα χρησιμοποιεί το χωριό. Μέχρι τότε τους νεκρούς τούς έθαβαν στη μεγάλη αυλή της εκκλησίας.

46. Ο Κασταμούλας Κωνσταντίνος από τα Μαριτσά , νυμφεύθηκε την Βασιλείου Βασιλική γεννήθηκαν ,ο Γιώργης, ο Νικόλας και ο Μιχάλης χήρεψε ο Κωνσταντής και έφυγε στη Αμερική αφήνοντας το μεγάλωμα των παιδιών του στην κουνιάδα του Χρυσαφίνα Βασιλείου χήρα του Γιώργου Τρίκκα (τον σκότωσαν οι Τούρκοι). Η Χρυσαφίνα μεγάλωσε σαν παιδιά της τα ανήψια της, μόνο που έχασε τον Μιχάλης από γρίπη σε ηλικία 18 χρόνων. Κάποτε γύρισε και ο Κωνσταντής από την Αμερική φέρνοντας στο Γιώργη δώρο ένα βιολί ,που έγινε βιολιστής και υπήρξε ο δεύτερος αιρετός κοινοτάρχης για 16 συνεχόμενα χρόνια.

47. Πολίτη Γιώργη με 3 κόρες (Αναστασούλα ή Κασουλιά, Κατερίνα και Κωνσταντινιά) και 2 γιους (Σάββα ή Σέμη και Χριστόφορο).

48. Στρατή Μιχαήλ (Μιχαλακιός) με γυναίκα του την αδελφή του Πολίτη, την Πολιτού, χωρίς παιδιά.

49. Σταμάτη-Στέργου Ασπασία, χήρα, με μία κόρη (Βαρβάρα, που Παντρεύτηκε το Γεώργιο Μυριαλλάκη, δάσκαλο από την Έμπωνα) και 3 γιους (Γιωργαλλή, που πολύ νέος μετανάστευσε στην Αμερική, αλλά σε μεγάλη ηλικία γύρισε στο χωριό και έζησε κοντά στην αδελφή του, τα ανίψια του και τον αδελφό του Αποστολά ή Ποστολά, που ήταν παντρεμένος με τη Λενιά του παπα- Αυγερινού. Ο τρίτος γιος της Ασπασίας ή Σπασίας Στέργου-Σταμάτη ήταν ο Σταμάτης που πέθανε πολύ νέος, πριν να κάμει δική του οικογένεια).

Βιβλιογραφία 1."ΘΟΛΟΣ" Μαρία Καραγιάννη Μαρμαροκόπου.
2.Βασιλείου Ν. Παπανικολάου «Ιστορίες σπιτιών και ανθρώπων του χωριού Θεολόγου ( θολού), Ρόδου.