Ο Θολός του 1905 και ο παπά -Αυγερινός Αυγερινού.

Ο Θολός του 1905 και ο παπά -Αυγερινός Αυγερινού.

     Το 1905 η αθηναϊκή εφημερίδα ΑΓΩΝ δημοσιεύει μια στατιστική έρευνα της επαρχίας Ρόδου με στοιχεία απ’ όλα τα χωριά. Για τον Θολό αναφέρει ότι κατοικείται από 135 άτομα. Έχει εκκλησία με ιερέα, και στερείται σχολείου.Η ανάγκη για μάθηση καλύπτεται στο επόμενο χωριό την Σορωνή η οποία

αναφέρει πως η κάτοικοι ήταν 350 , πως υπήρχε μια εκκλησία και τρεις ιερείς. Αναφέρει ακόμα την ύπαρξη ενός σχολείου και ενός δασκάλου στο οποίο φοιτούσαν 31 παιδιά από την Σορωνή και την Θολό. 

     Μετά την έρευνα του δηματολογίου για την καταγωγή των θολοενών με πρόσωπο αναφοράς τον ιερέα παπά-Αυγερινό Αυγερινού, εφημέριο τότε και πρόεδρο της εκκλησιαστικής επιτροπής του Αγίου Σπυρίδωνα Θεολόγου (Θολού) αναφέρω παρακάτω:

     Ο Αυγερινού Παναγιώτης του Αυγερινού και της Ποτέ Μαρία από το Θολό γεννημένος το 1845 με επάγγελμα αγρότης νυμφεύθηκε το 1868 την Χαντζηβασίλη Μοσχούλα του Μιχάλη και της Καρασάββα Άννας από την Σάλακο γεννηθείσα το 1847 γεννήθηκαν το 1871 ο Αυγερινός και η Χαριτωμένη το 1872 .Ορφάνεψαν από πατέρα, ο Αυγερινός και η Χαριτωμένη και η χήρα μητέρα τους Μοσχούλα σε β γάμο παντρεύτηκε το 1870 τον Γεώργιος Τσίμπο απο την Σορωνη που χηρεμένος  ενώ είχε αποκτήσει τηνΑννούλα Τσίμπου από τον α γάμο του με την  Σελλάτου Κατερίνα από τον Θολό .Ο Αυγερινός και η Χαριτωμένη απέκτησαν ετεροθαλή αδελφό τον Τσίμπο Βασίλη (ο οποίος για πολλά χρόνια έμενε στη Παναγία Καλόπετρα και διατηρούσε και στάνη στη γύρω περιοχή)

      
   

 Ο Αυγερινός έγινε ιερέας αφού πρώτα νυμφεύθηκε το 1900 την Σαββίγκου Μαρία του Σάββα και της Σελλάτου Ελένης γεννηθείσα το 1876 απέκτησαν τρία παιδιά την Ελένη γεννηθείσα το 1902 που παντρεύτηκε το 1920 τον Στέργου Απόστολο του Στέργου και της Αποστολά Ασπασίας γεννημένο 1890  

την Καθολική γεννηθείσα το 1904 που παντρεύτηκε τον Μαστή Αναστάσιο από την Σορωνή 

και τον Παναγιώτη που γεννημένος το 1906 νυμφεύθηκε το 1925 την Διακοβασίλη Παναγιώτα του Βασίλη και της Φουλλή Μαρίας από τ' Απόλλωνα γεννηθείσα το 1906 απέκτησαν τον Αυγερινό τον Βασίλη τον Σταύρο τους δίδυμους Σάββα και Μιχάλη και την Μαρία

     Ο Αυγερινός είχε σχετική μόρφωση αρκετά υπολογίσιμη τα χρόνια εκείνα .Σαν καλογεροπαίδι στα εφηβικά του χρόνια είχε μαθητεύσει κοντά σε μορφωμένους ιερωμένους στη μονή του Αρταμίτη που τότε βρισκόταν σε ακμή.

      Οι γνώσεις που είχε αποκτήσει τότε τον βοήθησαν να γίνει καλός ιερέας και καλός ποιμενάρχης. Ήταν ο πραγματικός πνευματικός πατέρας του χωριού, συμβούλευε μικρούς και μεγάλους, άνδρες και γυναίκες, και όταν αντιλαμβανόταν ότι κάποια οικογένεια είχε προβλήματα δεν δίσταζε να αναλάβει τον ρόλο του συμβούλου και του μεσολαβητή. 

     Ζούσε με την οικογένεια του στη πρωτοκατοιμένη γειτονιά του χωριού , στον Κατράκυλο, όπως λέμε, λόγω της μορφολογίας του εδάφους, που το χωριό είναι κτισμένο σε ύψωμα και τα οικόπεδα στις άκρες ήταν σχεδόν στο γκρεμό. Σε μια κατοικία δίπατη ,που ο ένας όροφος του ήταν κάτω από τον δρόμο με τις πλευρές του όμως ελεύθερες, με την κυρίως αυλή να είναι και αυτή στο μέρος κάτω από το δρόμο, βλέποντας προς την κατηφόρα και με τον δεύτερο όροφο να είναι ίσα-ίσα με τον επάνω δρόμο. Η κάτω αυλή είχε επίσης χτισμένο στο ένα της πλευρό τον απαραίτητο φούρνο. Ο κάτω όροφος και ο επάνω επικοινωνούσαν με εσωτερική ξύλινη σκάλα, αλλά και με εξωτερική πέτρινη (κτιστή).Το πάτωμα του επάνω ορόφου (που ήταν και οροφή-ταβάνι του κάτω ορόφου) ήταν ξύλινο. Ο κάτω όροφος περιελάμβανε την κουζίνα στη μία άκρη και στη άλλη τον παταρό, που και εδώ χρησίμευε από πάνω σαν κρεβάτι και κάτω σαν αποθηκευτικός χώρος. Στον επάνω όροφο ήταν το καλό δωμάτιο, η σάλα και η κρεβατοκάμαρα.

      Γνωρίζοντας ο παπά-Αυγερινός ότι το ποίμνιο του ήταν άνθρωποι λίγοι και φτωχοί δεν περίμενε να ζήσει τα παιδιά του από τα τυχερά της "παπαδικής". Για αυτό παράλληλα με το "παπαδιλίκι" έκανε και αυτός, όπως και οι συγχωριανοί του, όλες τις γεωργικές δουλειές στα κτήματα που νοίκιαζε από τον επιστάτη της Χανούμισσας.

     Οι χωριανοί το θεωρούσαν πολύ φυσικό να δουλεύει ο παπάς τους, όπως και οι ίδιοι στα χωράφια και να συντηρεί και ζώα. Ίσως ήταν ο μοναδικός παπάς που μπορούσε να είναι και παπάς-παπάς και ζευγάς-ζευγάς.

     

Ήταν πολύ καλός και στις δύο του ιδιότητες: Σαν παπάς ήταν ευσεβής, ήξερε πολύ καλά όλο το τυπικό της Χριστιανικής Ορθόδοξης εκκλησίας, ήξερε βυζαντινή μουσική και με τη μελωδική και κατανυκτική φωνή του ελάμπρυνε τις κυριακάτικες λειτουργίες καθώς και όλες τις άλλες καθιερωμένες ιεροτελεστίες. 

     Όταν οι χωριανοί έβλεπαν να λειτουργεί, ξεχνούσαν τον ζευγά, που με το "ράσο" κρεμασμένο σε μια αχλαουνιά(άγρια αχλαδιά) αλλά πάντα με το καλυμμαύχι στο κεφάλι "έζεχνε"(όργωνε)ή λεσγάριζε τα χωράφια.

     Υπάρχει περιγραφή του χωριού μας και τι συνέβη τότε κατά την επίσκεψη του εκεί, στην περιγραφή του ποιητή και συγγραφέα λόγιου Κ.Ν Κωνσταντινίδη στις 5 Οκτωβρίου του 1928.

     

Ο Κ. Ν. Κωνσταντινίδης μας αναφέρει ανάμεσα στα άλλα ότι βρισκόμενος στη σκλαβωμένη Ρόδο στα 1928, όταν πληροφορήθηκε πως το μοναστήρι της Καλόπετρας υπήρχε μια πλάκα με επιγραφή του Αλέξανδρου Υψηλάντη, του γεννήθηκε η επιθυμία να επισκεφθεί το μοναστήρι, που άλλωστε βρισκότανε σε μιαν από τις πιο όμορφες τοποθεσίες του νησιού.
     

Η περιέργειά του είχε κεντρισθεί, γιατί είχεν ακούσει την παράδοση σχετικά με την τρικυμία που κατέστρεψε τα πλοία του Υψηλάντη και πως σώθηκε μόνο ο ίδιος με το πλοίο του,χάρις σε ένα δυνατό φως που χύθηκε μέσα στο σκοτάδι και το οποίο φως έφτανε πάνω από ένα βουνό της περιοχής του Θολού. Όταν σώθηκε και με τα πόδια έφτασεν εκεί από όπου έβγαινε το φως, βρήκε την εικόνα της Παναγίας στην οποίαν απέδωσε από θαύμα την σωτηρία του και της ανοικοδόμησε τον ναό .

Ο Κ. Ν. Κωνσταντινίδης επισκέφθηκε την Καλόπετρα στις 5 του Οκτώβρη του 1928 συνοδευόμενος από τον εφημέριο των Τριαντών, τον παπα-Γιάννη Χατζηαντωνίου. Ήλθαν με αυτοκίνητο μέχρι τον Θολό και από εκεί με ζώα και «αγωγιάτη» τον “Βασίλη του Παπά” ( ο αναφερόμενος Βασίλης του Παπά, ήταν ο Βασίλης ο Τσίμπος, ετεροθαλής αδελφός του παπα-Αυγερινού), έφτασαν στο μοναστήρι.
Την εποχή εκείνη το Μοναστήρι δεν είχε ούτε καλογήρους, ούτε παπά. Το φρόντιζε μια γριούλα Συμιακιά που τα παιδιά και τα εγγόνια της έμεναν στη Σορωνή, ονομαζόμενη Μαγκαφούλα (Φωτεινή Νικολέττου). Απόγονοι της και σήμερα μένουν στη Σορωνή και ένας δισέγγονός της όπως με πληροφόρησε ο ίδιος είναι ο συμμαθητής μου και δημοσιογράφος Λουκάς Μαστής .
Την Μαγκαφούλα συντηρούσε Εκκλησιαστική Επιτροπή του Αγίου Σπυρίδωνα Θολού που της προμήθευε αλεύρι, ρύζι, ζάχαρη, καφέ και ένα ντενεκέ λάδι κάθε μήνα για να ανάβει τα καντήλια.
     

Οι μαρμάρινες πλάκες, όταν ο Κ. Ν. Κωνσταντινίδης στα 1928 επισκέφθηκε την Καλόπετρα, ήταν τοποθετημένες μέσα σε «σκάμμα στο χώμα και ο Κωνσταντινίδης είπε να τις βγάλουν από εκεί μέσα, γιατί κινδύνευαν να καταστραφούν ακόμη περισσότερο, αν έμεναν εκεί πιο πολύ χρονικό διάστημα. Τους συμβούλεψε δε να τις εντοιχίσουν σε κάποιο σημείο της εκκλησίας, γιατί όπως τους είπε και όπως πράγματι είναι, ήταν ένα σπάνιο εθνικό κειμήλιο. Τα ίδια είπε και στους Θολοενούς, όταν επέστρεψε στο χωριό και τα λόγια του ποιητή φαίνεται πως «έπιασαν τόπο» και από τότε βρίσκονται εντοιχισμένες αυτές οι δύο πλάκες, που είναι όχι μόνο ιερά κειμήλια αλλά και ιστορικές πηγές, πάνω από την είσοδο του ναού.

Σ’ εκείνη την επίσκεψή του ο Κ. Ν. Κωνσταντινίδης στο Θολό, μετά την επιστροφή του από την Καλόπετρα. αναφέρει πως συναντήθηκε και με τον τότε εφημέριο του Αγίου Σπυρίδωνα τον μακαρίτη παπα-Αυγερινό και με τον αλησμόνητο ιατρό Σαββίγκο και όλοι μαζί πηγαίνοντας στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα είδαν και την εικόνα που παριστάνει την τρικυμία και την Παναγία που έκανε το Θαύμα και έσωσε τον Υψηλάντη.

Στις 20/10/ 1946 κοιμήθηκε ο σεβάσμιος παππά-Αυγερινός και μέσα σε γενικό πένθος κηδεύτηκε αυτός που γεννήθηκε επί τουρκοκρατίας είδε τους Ιταλούς να καταλαμβάνουν τη Ρόδο και τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα, πρωτοστάτησε στην αγορά του τσιφλικιού και όπως το ποθούσε και το ευχόταν από πάντα είδε και τον ερχομό της λευτεριάς στα νησιά μας....

Πηγές1."ΘΟΛΟΣ'κ.Μαρία Καραγιάννη Μαρμαροκόπου
2.Βασιλείου Ν. Παπανικολάου «Ιστορίες σπιτιών και ανθρώπων του χωριού Θεολόγου ( θολού), Ρόδου.
3."Ιστορική μονή της Παναγίας Καλόπετρας Θολού Ρόδου"Δρ.Χάρη Κουτελάκη-Μ.Καραγιάννη Μαρμαροκόπου